Greenworks
Treść
Podstawowe informacje o stowarzyszeniu
"Projekt Czynnej Ochrony Płazów"
Realizowany od 1993 roku, na terenie Beskidu Sądeckiego. Realizacja planowana tak długo, jak długo będą istniały czynniki zagrażające istnieniu płazów . Projekt ma na celu ochronę fauny płazów występujących na terenie Beskidu Sądeckiego. Realizowany we współpracy z nadleśnictwami lasów państwowych i samorządami. Projekt obejmuje: ochronę istniejących miejsc lęgowych płazów, odtwarzanie lub budowanie miejsc lęgowych, ewakuowanie zagrożonych populacji w miejsca bezpieczne, inwentaryzacja miejsc lęgowych płazów i tworzenie komputerowej bazy danych o miejscach rozrodu płazów, edukację ekologiczną dzieci, młodzieży i dorosłych (warsztaty, prowadzenie zajęć terenowych, konkursy i turnieje). W ramach tego projektu przeprowadzono pierwszą w kraju, doświadczalną akcję ochrony płazów wędrujących na miejsca rozrodu poprzez drogi. Projekt wyróżniony I nagrodą Ministra Ochrony Środowiska ZN i L, za najlepszy regionalny program czynnej ochrony gatunków i ich siedlisk. W 1998 roku projekt zdobył II nagrodę krajową w konkursie Henry Ford Conservation Awards. Od 1996 roku, program jest realizowany przez dwie lokalne organizacje pozarządowe, na terenie Stargardu Szczecińskiego i województwa łódzkiego.
"Projekt ochrony górskich terenów podmokłych"
Realizowany od 1995 roku. Planowy okres realizacji: wg potrzeb. Projekt ma na celu stworzenie modelowych rozwiązań pozwalających na kompleksową ochronę górskich terenów podmokłych. Realizowany na terenie Beskidu Sądeckiego we współpracy z: Popradzkim Parkiem Krajobrazowym, Nadleśnictwem Lasów Państwowych w Piwnicznej, lokalnymi samorządami z Doliny Popradu. Projekt obejmuje: inwentaryzację terenów podmokłych w górach, tworzenie komputerowej bazy danych o terenach podmokłych, systematyczna kontrola zmian zachodzących w terenach podmokłych, tworzenie z najcenniejszych przyrodniczo obszarów rezerwatów lub innych form prawnej ochrony. W ramach tego projektu powstały użytki ekologiczne: "Stary Kamieniołom" w Roztoce Ryterskiej i pierwszy w kraju "Gminny Park Ekologiczny" w Rytrze. Projekt jest laureatem konkursu Fundacji EkoFundusz, na najlepszy program ochrony terenów podmokłych w górach w 1996 roku. W tym roku w realizacji projektu będą uczestniczyć organizacje ekologiczne z Wielkiej Brytanii i Republiki Słowackiej.
Projekt realizowany na przełomie 1995 i 1996 roku. Jego podstawowym celem była promocja gminy Rytro, jako gminy ekologicznej. W ramach tego programu opracowano i wydano przewodnik turystyczno przyrodniczy po Dolinie Roztoki w dwujęzycznej wersji. Kolorowy przewodnik w nakładzie 1 500 egzemplarzy, zawierał podstawowe informacje o historii Rytra i opisywał najpospolitsze zwierzęta, które turysta może bez trudu zobaczyć w najczęściej odwiedzanej części gminy, jaką jest Dolina Wielkiej Roztoki. Przewodnik zaopatrzono w kolorowe ilustracje płazów, spotykanych w młakach i mokradłach Beskidu Sądeckiego. W ramach tego samego programu, utworzono stałą wystawę fotograficzną o Rytrze (obecnie w hotelu "Perła Południa) i znaczek samoprzylepny, reklamujący gminę Rytro, który stał się początkiem cyklu podobnych naklejek z wszystkimi krajowymi płazami
"Plan POPRAD 21"
W celu sprawniejszej realizacji wszystkich dotychczasowych działań Stowarzyszenia, postanowiono połączyć dotychczasowe projekty w jeden program pod nazwą PLAN POPRAD 21 (nazwa zaproponowana przez naszych słowackich współpracowników z organizacji "People and Water"). Program zawiera: dział edukacji ekologicznej (m.in. Projekt Czynnej Ochrony Płazów. Dział związany ze zwiększaniem i zachowaniem bioróżnorodności - (m.in. Projekt Ochrony Górskich Terenów Podmokłych), oraz dział współpracy przygranicznej z Republiką Słowacką (m. in. wzajemne replikowanie programów po obydwu stronach granicy, wzdłuż Doliny Popradu. Program ma na celu kompleksową, wieloletnią ochronę, zachowanie i zwiększenie różnorodności biologicznej na obszarze obejmującym dorzecze rzeki Poprad, po polskiej i słowackiej stronie. Obszar realizacji programu to prawie 145 000 hektarów.. Program jest zgodny z podstawowymi celami "Konwencji o różnorodności biologicznej" , Polską Siecią Ekologiczną ECONET i innymi aktami prawnymi co jest dodatkowym atutem programu. Wreszcie realizacja programu w strefie przygranicznej, pozwala na osiągnięcie celów w skali regionu, przedzielonego granicą państwa. Daje to dużą szansę nawiązania skutecznej współpracy między dwoma narodami w realizacji ochrony przyrody na szczeblu lokalnym. Realizacja tego projektu rozpocznie się w lipcu 1998 roku.
Kompleks ochronny płazów i gadów w Roztoce Ryterskiej
Dolina Roztoki (patrz załączona mapka) jest pierwszą dużą doliną jaką można napotkać na trasie ze Starego Sącza do Piwnicznej. Wcina się ona głęboko w północno - wschodnią część pasma Radziejowej, a płynący jej dnem potok tworzy malownicze przełomy. Posuwając się w górę potoku po przejściu jednego kilometra dolina i strumień rozdzielają się na biegnąca nieco na południowy - wschód dolinę Małej Roztoki i większą, skierowaną bardziej na południowy - zachód dolinę Wielkiej Roztoki. Dolina Roztoki jest chyba ostatnią wielką doliną Beskidu Sądeckiego, którą ominęły melioracje czy regulacje koryt. Dzięki temu w wielu miejscach zachowały się obszary podmokłych łąk i bagienek. Niewielkie stawy i oczka wodne są miejscem życia i rozrodu 9 gatunków płazów i 6 gatunków gadów podlegających ochronie prawnej. Na podmokłych młakach zachowała się roślinność bagienna w tym sześć gatunków storczyków z bardzo rzadkim kruszczykiem błotnym. Jednocześnie miejsca te są położone tuż obok ostatniego odcinka drogi wojewódzkiej i głównego beskidzkiego szlaku turystycznego . Stwarza to wiele zagrożeń dla bytujących tu zwierząt i roślin. Jednocześnie bardzo łatwy dostęp czyni tą przestrzeń wymarzonym miejscem dla prowadzenia zajęć z edukacji ekologicznej czy realizowania lekcji biologii.
Doceniając konieczność zachowania środowisk życia zagrożonych gatunków roślin i zwierząt samorząd Gminy Rytro w 1995 roku przeznaczył teren o powierzchni 1 hektara na potrzeby ochrony płazów i gadów. Od 1996 roku Stowarzyszenie rozpoczęło prace przy tworzeniu pierwszego w kraju "Gminnego Parku Ekologicznego" w którym udało połączyć ochronę ginących zwierząt i ich środowisk życia z turystyką i edukacją ekologiczną.
W ciągu następnych lat powstał cały kompleks terenów ochraniających obszary podmokłe wraz z żyjącymi tam gatunkami roślin i zwierząt. W jego skład wchodzi:
"Gminny Parku Ekologiczny" o powierzchni 0.52 ha dostępny dla zwiedzających. Od czerwca 1998 roku uchwałą Rady Gminy Rytro, park ma status użytku ekologicznego.
"Łąka ostrożeniowa" o powierzchni 0.25 ha, posiadająca od 1998 roku status użytku ekologicznego. Teren tego użytku ekologicznego nie jest dostępny dla turystów.
"Stary Kamieniołom", użytek ekologiczny o powierzchni 0.20 ha, utworzony we współpracy z Nadleśnictwem Lasów Państwowych w Piwnicznej w 1996 roku.
Terenowy ośrodek edukacji ekologicznej "Dom Natury", w którym od 1999 roku będą prowadzone regularne, sobotnie zajęcia z edukacji ekologicznej.
Na terenie kompleksu ochronnego w Rytrze Stowarzyszenie prowadzi od 1993 roku regularne prace z zakresu czynnej ochrony płazów, gadów i ich środowisk życia. Tylko w 1997 roku uczestniczyło w nich prawie 1000 osób: dzieci i dorosłych praktycznie z całego kraju. W najbliższym czasie planowane jest wybudowanie wzorcowego przejścia pod drogą dla małych zwierząt (w tym płazów), które połączy "Park Ekologiczny" i "Łąkę ostrożeniową".
Należy pamiętać że, chronione obszary w dolinie Wielkiej Roztoki, zapewniają szansę przeżycia nie tylko najbardziej widocznym płazom czy gadom. Poprzez zachowanie terenów podmokłych, ochraniamy bardzo duże zbiorowisko roślin i zwierząt które mogą egzystować wyłącznie na podmokłych łąkach i w małych zbiornikach wody. Wreszcie płazy i gady, wymagają do życia dokładnie takich samych czynników jak człowiek: czystej wody, nieskażonego powietrza i gleby. Wyginięcie tych gatunków zwierząt będzie bardzo wyraźnym sygnałem świadczącym o nadchodzącej zagładzie całego środowiska, także człowieka. Ochrona terenów podmokłych, płazów i gadów jest czymś więcej niż nietypowym zabawą grupy zapaleńców. Tak na prawdę chodzi tu o ochronę ostatnich fragmentów naturalnej przyrody i nas samych: ludzi...
Połączenia komunikacyjne i proponowane warianty zwiedzania
Do kompleksu ochronnego płazów i gadów w Roztoce Ryterskiej można wygodnie bezpośrednio dojechać z Nowego Sącza autobusem lokalnej komunikacji: linia "R" odjeżdża z dworca PKS stanowisko "8a"; lub przystanku obok dworca PKP. Inna linia lokalna "P." lub autobusy MPK nr "8" oraz pociągi - zatrzymują się w centrum Rytra. Odcinek około 1.5 kilometra należy pokonać piechotą. Możliwy jest dojazd własnym samochodem: płatny i strzeżony parking znajduje się obok DW "Perła Południa".
Usytuowanie obiektów ochronnych pozwala na dowolne wybranie wariantu zwiedzania:
wariant "szkolny": dwugodzinna lekcja biologii w "Parku Ekologicznym" i powrót do Nowego Sącza
wariant "wczasowy": kilkugodzinny spacer wzdłuż doliny na trasie "Park Ekologiczny" - "Stary Kamieniołom" , połączony z szczegółowymi obserwacjami zwierząt i roślin. Powrót do domu wczasowego.
wariant "turystyczny" - pobieżne przejście kompleksu ochronnego, połączone z wycieczką na Halę Konieczną lub Przehybę. Możliwe połączenie wycieczki z przejściem ścieżki przyrodniczej Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Od kwietnia 1999 roku można telefonicznie umówić się z trenerami Stowarzyszenia na przeprowadzenie lekcji biologii lub oprowadzenie po chronionym terenie (tel/fax (018) 444 15 49 lub Popradzki Park Krajobrazowy tel. (018) 446 09 00).
III. "Park Ekologiczny"
"Gminny Park Ekologiczny" został utworzony w 1996 roku, w celu ochrony unikatowych stanowisk flory i fauny charakterystycznej dla terenów podmokłych w górach. Teren Parku ogrodzono 260 metrami drewnianego ogrodzenia regionalnego, wytyczono ścieżkę dla zwiedzających i zaopatrzono ją w tablice informacyjne. Na powierzchni 0,52 hektara występują liczne gatunki gadów i płazów, które w wielu miejscach Polski stanowią wielką rzadkość lub całkowicie wyginęły. Są to: zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka i jaszczurka żyworódka. Gromada płazów jest reprezentowana przez: ropuchę szarą, kumaka górskiego, żabę trawną, rzekotkę drzewną, traszkę karpacką, traszkę grzebieniasta, traszkę zwyczajna i traszkę górską oraz salamandrę plamistą.. Wszystkie wymienione zwierzęta podlegają prawnej ochronie! Na uwagę zasługują dwa gatunki: endemiczna traszka karpacka - i gniewosz plamisty - rzadki krajowy wąż (agresywny lecz niejadowity!). Na terenie parku przez całe lato bardzo łatwo można obserwować zaskrońca zwyczajnego, jaszczurkę zwinkę i żyworódkę, kumaka górskiego, a w oczkach wodnych traszkę grzebieniastą i zwyczajną. Obserwacja pozostałych gatunków wymaga pewnej wprawy i wytrwałości. Najbardziej prawdopodobne terminy obserwacji poszczególnych gatunków zwierząt są podane w kalendarium przyrodniczym.
Na terenie parku, wyznaczono cztery przystanki przyrodnicze, które umożliwią lepsze poznawanie zbiorowisk roślinnych i gatunków zwierząt na prowadzącej przez park ścieżce dla zwiedzających o długości 300 metrów. Nad położonym we wschodniej części parku niewielkim stawku wybudowano pomost obserwacyjny (dostępny dla niepełnosprawnych), który pozwala na dogodna obserwację życia w wodzie.
Przystanek "A" - "Pomost obserwacyjny"
Zwiedzanie "Parku Ekologicznego" proponujemy rozpocząć od niewielkiego stawku, położonego tuż obok końcowego przystanku autobusu lokalnej komunikacji (linia "R"). Niewielki zbiornik wody jest miejscem rozrodu wszystkich miejscowych płazów, a występuję ich w tym miejscu 9 gatunków, czyli dokładnie połowa wszystkich gatunków płazów żyjących Polsce! Z drewnianego pomostu można z łatwością obserwować bujne życie w stawie. Najbardziej dogodną porą roku dla obserwacji jest wiosna - w czerwcu powierzchnię wody pokrywają glony i roślinność bagienna, które utrudniają oglądanie zwierząt. Od początku marca stawek tętni życiem: setki godujących żab trawnych świadczy o przyrodniczym bogactwie doliny. W późniejszym okresie można obserwować polujące na kijanki płazów larwy ważek, na dnie widać pełzające okazałe pijawki końskie. W toni wody pływają drapieżne larwy traszek, które od dorosłych osobników odróżniają mniejsze wymiary ciała, ubarwienie i zewnętrzne skrzela. Przy odrobinie szczęścia można zobaczyć zaskrońce polujące na kijanki płazów. W kwietniu można obserwować gody wszystkich gatunków traszek, poprzedzonych skomplikowanymi tańcami godowymi. Najbardziej efektownie wyglądają okazałe samce traszki grzebieniastej, z imponującymi grzebieniami i pomarańczowym podbrzuszem. Przełom marca i kwietnia to okres masowych godów żaby trawnej - w ciągu tygodnia w stawie goduje ponad 100 par dorosłych żab! Rozpoznawanie płazów i ich larw ułatwi tablica z rysunkami zwierząt, umieszczona tuż przy pomoście. Przez całe lato liczne w stawie kumaki górskie, dają prawdziwe koncerty w ciepłe i bezwietrzne wieczory. Z pomostu obserwacyjnego można prowadzić prawdziwe lekcje biologii "na żywo"!
W 1994 roku pierwsze ogrodzenie stawu wykonał Popradzki Park Krajobrazowy, które w 1995 roku zostało powiększone przez Stowarzyszenie "Pracownia". Istniejące obecnie ogrodzenie stawu zostało wyremontowane i wymienione przez Stowarzyszenie . Pomost obserwacyjny oddano do użytku w 1998 roku.
Pierwszy przystanek "Parku", jest jednocześnie pierwszym przystankiem długiej trasy przyrodniczej po Beskidzie Sądeckim, wytyczonej przez Popradzki Park Krajobrazowy.
Uwaga: prosimy nie przechodzić z pomostu na małą wysepkę z tablicą informacyjną.
Przystanek "B" - "Łąka ostrożeniowa"
Po wejściu na teren parku przez bramę wejściową wchodzimy na ścieżkę przyrodniczą, która wytyczają drewniane zapory. Miejscami ścieżka prowadzi przez bardzo podmokły i bagnisty teren. Przejście umożliwiają ułożone kamienie. Prosimy o zatrzymanie się przy tablicy z rysunkami, które będą pomocne w rozpoznaniu występujących w tym miejscu roślin.. Widoczne po prawej stronie ścieżki zbiorowisko roślin nazywane jest "młaką ostrożeniową". Jest to typowe ale niestety co raz rzadsze w górach zbiorowisko roślin porastających podmokłe łąki (zwane młakami). Z charakterystycznych roślin można łatwo rozpoznać: sit siny, miętę nawodną, wełniankę, ostrożenie i liczne storczyki. W okresie letnim nad roślinami unoszą się liczne gatunki owadów, w tym okazałe ważki i motyle. Podobne zbiorowiska roślinne zanikają z powodu niewłaściwie prowadzonych melioracji i obniżania poziomu wód gruntowych. Prace ochronne polegają na podnoszeniu poziomu wody, poprzez budowanie miniaturowych stopni wodnych. Powstałe w ten sposób małe oczka wodne są miejscem rozrodu salamandry plamistej i kumaka górskiego. Oczka wodne są zasilane przez liczne źródliska podzboczowe.
Uwaga: prosimy o poruszanie się wyłącznie po wyznaczonej trasie!
Przystanek "C" - "Sukcesja ekologiczna"
Ten przystanek pokazuje typowe zjawisko naturalnej sukcesji ekologicznej - czyli w tym wypadku zastępowanie podmokłych zbiorowisk łąkowych przez las. Podmokła łąka jest samoistnie zarastana przez olchę szarą, jarząb, brzozę i pojedyncze świerki. Rozrastające się drzewa powodują obniżanie poziomu wód i stopniowe zanikanie bagienek i młak. Bezpośrednim efektem sukcesji w obserwowanym miejscu, jest zanikanie miejsc lęgowych płazów. Podobne, naturalne procesy sukcesji ekologicznej przyczyniają się do zarastania polan i hal, stanowiących charakterystyczny element Beskidów. Prowadzone prace z zakresu czynnej ochrony, polegają w tym wypadku na powstrzymaniu procesów sukcesji ekologicznej w i usuwaniu nadmiaru roślinności i niedopuszczenie do zarośnięcia położonych w sąsiedztwie młak. Podwyższenie poziomu wód gruntowych jest uzyskiwane dzięki budowanym małym spiętrzeniom i meandrowaniu małego strumyka. Na tablicy informacyjnej umieszczono rysunki liści drzew rosnących w najbliższym otoczeniu.
Przystanek "D" - "Odtworzone oczka wodne"
To stanowisko najlepiej prezentuje najlepiej praktyczne stosowanie metod czynnej ochrony i jej efekty. Istniejące w tym miejscu naturalne oczka wodne zarośnięte przez rośliny wodne (efekt opisywanej sukcesji ekologicznej), przestały pełnić bardzo ważne funkcje miejsc rozrodu płazów. W 1997 roku pogłębiono i powiększono zarośnięte oczka wodne, tworząc widoczne stawy. Takie rezerwuary czystej i stojącej wody są niezbędne płazom do składania jaj i rozwoju larw. Bez podobnych miejsc, wszystkie gatunki miejscowych płazów przestaną istnieć. Stawy obsadzono tojeścią rozesłana, w liściach której składają jaja traszki. W pobliżu oczek wodnych usypano duże stosy kamieni i próchniejącego drewna. Pełnią one funkcje ukryć nocnych i dziennych dla płazów i gadów. Niektóre gatunki gadów np. zaskroniec w podobnych kopcach gnijącego drewna składa swoje jaja. Rozkładające się drewno wydziela ciepło, od którego uzależniony jest rozwój złoży jaj i wylęg młodych. Pozwala to na uzyskaniu efektu rozrodczego nawet w chłodne lato. Odbudowane małe stawy, są miejscem rozrodu wszystkich płazów występujących na terenie parku, a także miejscami zimowania żaby trawnej.
Uwaga: prosimy o nie wchodzenie na ogrodzony teren
IV. "Stary Kamieniołom"
Dotarcie do opisanego poniżej miejsca zajmuje około 45 minut (od "Parku Ekologicznego"). W połowie drogi mijamy terenowy ośrodek edukacji ekologicznej "Dom Natury", położony tuż obok leśniczówki. Użytek ekologiczny "Stary Kamieniołom" zajmuje powierzchnię 20 arów o kształcie nieregularnego trapezu, podstawa którego wynosi 80 metrów i przebiega wzdłuż krawędzi drogi leśnej. Użytek jest położony na południowym stoku doliny. Około 80% powierzchni użytku ekologicznego obejmuje pionowa ściana skalna o wysokości 12 - 15 metrów, zbudowana z piaskowców magurskich poprzecinanych głębokimi szczelinami skalnymi i usypiskami materiału skalnego pochodzącego z erozji zbocza. Szczeliny skalne są częściowo są zasypane rumoszem i szczątkami roślin. Zrew skalny u podnóża przechodzi w zagłębienia dna doliny, tworzące niegdyś naturalne oczka wodne, zasilane z wycieków podzboczowych. Widoczne obecnie oczka wodne o łącznej powierzchni 30 m2 zostały odtworzone w latach 1993 - 1995 i od tego czasu są corocznie oczyszczane co zapobiega ich zarośnięciu przez rośliny. 20% powierzchni tworzą młaki porośnięte roślinnością błotną oraz fragment suchej, kserotermicznej murawy stopniowo wchodzącej na nagromadzenia materiału skalnego.
"Stary Kamieniołom" jest bardzo dobrym przykładem tzw. "środowiska ekotonalnego" łączącego odmienne środowiska: suche (kserotermiczne) i podmokłe. "Stary Kamieniołom" jest miejscem występowania i rozmnażania kilku gatunków płazów: traszki karpackiej, traszki górskiej, traszki grzebieniastej, salamandry plamistej, ropuchy szarej, kumaka górskiego i żaby trawnej. Wyliczone gatunki płazów rozmnażają się corocznie w odtworzonych oczkach wodnych. Najliczniejszym i najłatwiejszym do obserwacji gatunkiem jest kumak górski: dorosłe osobniki tej małej ropuszki są obecne w oczkach wodnych od wiosny do jesieni. Inne gatunki są możliwe do obserwacji podczas krótkich godów w kwietniu i maju - w pozostałych porach roku można jedynie obserwować ich larwy. Z gromady gadów na terenie "Starego Kamieniołomu" można bardzo często napotkać zaskrońca zwyczajnego, którego młode okazy polują w oczkach wodnych na larwy płazów. Inne gatunki węży gniewosz plamisty i żmija zygzakowata są bardzo płochliwe i trudne do obserwacji. Znacznie łatwiej napotkać jaszczurki: jaszczurkę zwinkę i jaszczurkę żyworodną. Nasza jedyna beznoga jaszczurka (często mylona z wężami!) padalec zwyczajny, prowadzi bardzo skryty tryb życia i jego napotkanie należy uznać za bardzo duże szczęście.
Szczeliny w skalnym zboczu, są natomiast naturalnymi miejscami zimowania wszystkich gatunków płazów i gadów. Ułożone u stóp skalnego urwiska stosy kamieni pełnią funkcję dodatkowych dziennych i nocnych ukryć dla dorosłych gatunków płazów i opuszczających oczka wodne po przeobrażeniu, młode płazy.
Użytek ekologiczny jest ogrodzony drewnianym regionalnym ogrodzeniem, wytyczającym strefę podlegającą ochronie. Przypominamy, że "Stary Kamieniołom" jest kolejnym przystankiem dużej trasy przyrodniczej po Beskidzie Sądeckim, wytyczonej przez Popradzki Park Krajobrazowy.
Uwaga: prosimy o nie wchodzenie na ogrodzony teren.
VI. Terenowy ośrodek edukacji ekologicznej "Dom Natury"
Terenowy ośrodek edukacji ekologicznej jest położony w połowie drogi pomiędzy "Parkiem Ekologicznym" a "Starym Kamieniołomem", tuż obok leśniczówki w Roztoce Wielkiej. Budynek na potrzeby ośrodka został wydzierżawiony Stowarzyszeniu za symboliczną złotówkę przez Nadleśnictwo Lasów Państwowych w Piwnicznej. Niewielki drewniany budynek został wyremontowany na przełomie 1998 i 1999 roku, dzięki pomocy finansowej udzielonej przez United States Agency of International Development (agencję federalna Rządu USA). Bardzo duży wkład w powstanie ośrodka wniosły liczne firmy z Nowego Sącza jak i osoby prywatne, "Gazeta Krakowska" i wielu ochotników, którzy pomagali w pracach remontowych. Nazwa ośrodka została zaproponowana przez dr Paz C. Lutz, ochotnika z Amerykańskiego Korpusu Pokoju, która w latach 1998 i 1999 pełniła służbę w Stowarzyszeniu . Pani Paz C. Lutz jest pomysłodawcą i twórca koncepcji działania terenowego ośrodka edukacji ekologicznej, oraz jego nazwy: "Dom Natury". Od wiosny 1999 roku w soboty w "Domu Natury" będą odbywały się cykliczne zajęcia z czynnej ochrony płazów i gadów oraz ekologii lasu. Dla szkół przewidziano możliwość udziału w "żywych" lekcjach biologii w terenie. Zajęcia będą prowadzone przez członków stowarzyszenia i pracowników Popradzkiego Parku Krajobrazowego. W ośrodku będzie można otrzymać wydawnictwa i materiały edukacyjne, związane z działalnością prowadzoną przez stowarzyszenie.